Một số bệnh truyền nhiễm đã có vaccine và thuốc điều trị. Tuy nhiên, nhiều bệnh nhân, nhất là trẻ em, vẫn rơi vào tình trạng nghiêm trọng, thậm chí tử vong.
Vi khuẩn gây ra nhiều bệnh truyền nhiễm như viêm phổi, lao, tiêu chảy, nhiễm trùng huyết... Ảnh: iStock.
Nhiễm khuẩn là bất kỳ bệnh tật hoặc tình trạng nào do sự phát triển của vi khuẩn hoặc chất độc (độc tố). Bạn có thể bị bệnh do nhiễm vi khuẩn có hại trong da, ruột (đường tiêu hóa), phổi, tim, não, máu hoặc bất kỳ nơi nào khác trong cơ thể.
Vi khuẩn có hại từ môi trường, người hoặc động vật bị nhiễm trùng, vết cắn của bọ hoặc thức ăn bị ô nhiễm (như thực phẩm, nước hoặc bề mặt) có thể gây nhiễm trùng. Vi khuẩn thông thường không gây hại nhưng khi xâm nhập vào nơi nào đó trong cơ thể có thể gây nhiễm trùng.
Sự khác biệt giữa nhiễm trùng do vi khuẩn và nhiễm virus
Vi khuẩn là những sinh vật chỉ có một tế bào có thể sinh sản nhanh chóng. Hàng triệu vi khuẩn sống xung quanh chúng ta - trong đất hoặc nước và trên các bề mặt trong nhà và nơi làm việc. Thậm chí, hàng triệu vi khuẩn sống trên da và bên trong cơ thể bạn.
Hầu hết vi khuẩn không có hại và nhiều vi khuẩn thậm chí còn có lợi. Chúng có thể giúp bạn tiêu hóa thức ăn và tiêu diệt các vi khuẩn có hại khác cố gắng xâm nhập cơ thể. Nhưng ngay cả những thứ hữu ích cũng có thể làm hại bạn nếu chúng phát triển ở nơi không được phép.
Nhiễm trùng vi khuẩn và virus khác nhau. Các sinh vật đơn bào sống có thể tự sinh sản gây ra nhiễm trùng do vi khuẩn. Chỉ một số loại vi khuẩn gây bệnh cho người. Một sinh vật không được tạo thành từ các tế bào sẽ gây ra nhiễm trùng do virus. Virus luôn cần phải lây nhiễm sang người hoặc vật chủ sống khác để tạo bản sao.
Thuốc kháng sinh có thể điều trị hầu hết bệnh nhiễm trùng do vi khuẩn, nhưng chỉ một số trường hợp nhiễm virus mới có thuốc điều trị.
Các bệnh nhiễm trùng do vi khuẩn phổ biến
Nhiễm trùng huyết
Theo BBC, trên thế giới, cứ 5 ca tử vong thì có một ca do nhiễm trùng huyết. Ngay cả sống sót, nhiều bệnh nhân không thể trở lại làm việc bình thường, phải chăm sóc y tế hoặc hỗ trợ sự sống liên tục. Báo cáo ước tính 11 triệu người mỗi năm chết vì nhiễm trùng huyết - nhiều hơn số người chết vì ung thư.
Nhiễm trùng huyết là tình trạng xảy ra khi vi khuẩn xâm nhập vào máu và phát triển nhanh chóng, gây phản ứng viêm sốc nhiễm trùng, suy nội tạng và tử vong nếu không được điều trị kịp thời.
40% ca nhiễm trùng huyết mà bác sĩ không thể xác định loại vi khuẩn gây nhiễm trùng là gì. Điều này gây khó khăn cho việc điều trị và các phản ứng cơ thể nguy hiểm, dễ dẫn tới tử vong.
Viêm phổi
Viêm phổi là nguyên nhân gây tử vong hàng đầu ở trẻ em dưới 5 tuổi, giết chết khoảng 700.000 trẻ em mỗi năm. Ở nhiều nơi trên thế giới, cứ mỗi phút lại có một trẻ em chết vì viêm phổi - mặc dù căn bệnh này hoàn toàn có thể phòng ngừa được và dễ dàng kiểm soát bằng thuốc kháng sinh.
Các triệu chứng của viêm phổi là khó thở, ho, sốt hoặc ớn lạnh và có đờm. Viêm phổi do vi khuẩn có thể được điều trị bằng thuốc kháng sinh. Một trong những loại viêm phổi phổ biến nhất do vi khuẩn Streptococcus pneumoniae, có thể được ngăn ngừa bằng cách tiêm phòng.
Viêm phổi là nguyên nhân gây tử vong hàng đầu ở trẻ nhỏ. Ảnh: Freepik.
Nhiễm trùng đường tiết niệu (UTI)
Nhiễm trùng đường tiết niệu xảy ra khi vi khuẩn xâm nhập và nhân lên ở bất kỳ bộ phận nào của hệ tiết niệu, phổ biến nhất là ở bàng quang và niệu đạo. Nhiễm trùng tiểu chủ yếu do vi khuẩn Escherichia coli ( E. coli) và là bệnh nhiễm trùng phổ biến nhất ở người trên toàn cầu.
Các triệu chứng của nhiễm trùng đường tiết niệu gồm cảm giác nóng rát khi đi tiểu, tiểu ra máu và nước tiểu có mùi tanh nồng. Nhiễm trùng tiểu thường điều trị được bằng thuốc kháng sinh, nhưng chúng có thể gây tử vong nếu phát triển thành nhiễm trùng huyết.
Ước tính 1/3 trường hợp nhiễm trùng huyết bắt đầu là nhiễm trùng tiểu.
Viêm màng não
Đây là tình trạng nhiễm trùng các màng bao quanh não và tủy sống, màng não, gây ra sốt, cứng cổ và đau, và phát ban chấm màu tím hoặc đỏ. Bệnh này có thể do virus hoặc nấm gây ra, nhưng viêm màng não do vi khuẩn là loại nghiêm trọng nhất và có thể gây tử vong trong vòng vài giờ.
Nhiễm trùng vết thương
Vết thương dù là do phẫu thuật hay chấn thương đều tạo điều kiện cho vi khuẩn xâm nhập vào cơ thể và gây bệnh. Vết thương bị nhiễm trùng có thể sưng, tấy đỏ, cảm thấy ấm và chảy mủ.
Vết thương mạn tính ảnh hưởng đến 40 triệu người trên toàn thế giới. Dân số già và sự gia tăng của những người mắc bệnh tiểu đường type II là nguyên nhân dẫn đến số ca bị vết thương mạn tính ngày càng nhiều. Nếu vi khuẩn lây nhiễm từ vết thương lan khắp cơ thể và vào máu, nó có thể gây nhiễm trùng huyết.
Bệnh lao (TB)
Lao là một bệnh nhiễm trùng đường hô hấp dưới do vi khuẩn Mycobacterium tuberculosis gây ra, lây nhiễm sang phổi. Nó vẫn là một kẻ giết người nguy hiểm vì sự gia tăng các chủng kháng thuốc.
Bệnh lao (TB) là căn bệnh mà thế giới đã biết cách phòng ngừa và điều trị. Tuy nhiên, hơn 600 trẻ em dưới 15 tuổi chết vì bệnh này mỗi ngày, tương đương gần 1/4 triệu ca mỗi năm. Hầu hết trường hợp tử vong xảy ra ở trẻ em dưới 5 tuổi.
Các quốc gia đã phát triển các phương pháp phòng ngừa, giám sát, chẩn đoán và điều trị bệnh lao ở người lớn, song, vấn đề này ở trẻ em vẫn còn nhiều thiếu sót. Trong một triệu trẻ em mắc bệnh lao mỗi năm, chưa đến 50% được xác định và đăng ký trong hệ thống y tế quốc gia, chưa nói đến là điều trị.
Bệnh tiêu chảy
Tiêu chảy là nguyên nhân thứ hai gây tử vong ở trẻ em dưới 5 tuổi trên toàn thế giới, giết chết hơn nửa triệu trẻ em ở độ tuổi này mỗi năm trên toàn cầu.
Trước đây, hầu hết trường hợp tử vong do tiêu chảy là do mất nước kèm theo, nhưng nhiễm trùng huyết do nhiễm vi khuẩn chiếm tỷ lệ ngày càng tăng. Tiêu chảy là triệu chứng của hàng loạt các bệnh nhiễm trùng, bao gồm vi khuẩn, virus và nấm. Nhiễm khuẩn E. coli là một trong những nguyên nhân phổ biến nhất của bệnh tiêu chảy.
Theo thống kê, khoảng 70-90% trường hợp tử vong do tiêu chảy cấp có thể được ngăn ngừa bằng cách uống muối bù nước. Trong khi đó, kẽm được ước tính làm giảm tỷ lệ tử vong do tiêu chảy 11,5%. Các chất lỏng, sữa mẹ, ăn đủ chất và sử dụng có chọn lọc thuốc kháng sinh cũng rất quan trọng.
18/09/2023
