Dịp Tết nhiều người không tránh khỏi việc sử dụng quá lượng rượu, bia và các loại đồ ăn nhiều dầu mỡ. Chính vì vậy, gan không thể đào thải kịp, các chất độc tích tụ trong gan gây tổn thương gan. Khi bị tổn thương các dịch tiết ra từ gan sẽ giảm đi, gây ra tình trạng khó tiêu, chán ăn, mệt mỏi.
1.Thức ăn giàu đạm, chất béo, rượu bia... thêm gánh nặng gan
Gan đóng vai trò rất quan trọng trong quá trình chuyển hóa của cơ thể, nếu chức năng gan suy yếu sẽ ảnh hưởng tới tất cả các cơ quan trong cơ thể. Trong những ngày Tết, gan thường phải làm việc rất "vất vả" để chuyển hóa một lượng lớn thức ăn giàu chất đạm, chất béo. Nếu như dùng thêm rượu sẽ khiến cho gan lại càng thêm gánh nặng.
Chức năng của gan là giải độc, do đó chất béo khi đưa vào cơ thể với lượng vừa đủ sẽ được gan xử lý để tạo thành năng lượng cho các tế bào. Tuy nhiên, với khối lượng đồ ăn được đưa vào cơ thể trong dịp Tết quá nhiều khiến gan không thể đào thải kịp. Lượng chất béo dư thừa này sẽ tích tụ lại trong gan gây nên những bệnh về gan, điển hình là bệnh gan nhiễm mỡ.
Tương tự với thức ăn chứa nhiều đường ( bánh kẹo, hoa quả sấy, mứt…) không phải đường tự nhiên, mà chủ yếu là đường fructose không đi kèm chất xơ, rất khó tiêu hóa nên gan cũng bị quá tải và càng dễ bị tổn thương hơn.
Đặc biệt gan dễ bị tổn thương trong dịp Tết là do uống nhiều rượu, bia và nước ngọt. Nếu cơ thể tiêu thụ càng nhiều rượu, bia thì gan càng bị tổn thương nghiêm trọng. Theo nghiên cứu 90% lượng rượu, bia khi đi vào cơ thể sẽ được chuyển hóa tại gan nên gan là cơ quan đầu tiên bị ảnh hưởng do tác động của rượu, bia. Trong khi đó, thực tế, gan chỉ có thể đảm nhận được việc chuyển hóa một lượng rượu, bia vừa phải trong một thời gian ngắn.
Nếu chức năng gan suy yếu sẽ ảnh hưởng tới tất cả các cơ quan trong cơ thể
Như vậy, lượng rượu, bia không được chuyển hóa sẽ tồn đọng, làm tăng áp lực lên gan. Chất cồn có trong rượu, bia sẽ làm tăng tích trữ lượng mỡ tại các tế bào gan gây ra bệnh gan nhiễm mỡ, rồi từ đó gây viêm gan mãn tính. Quá trình này kéo dài, không được điều trị có thể khiến cho các tế bào gan bị phá hủy, dẫn đến xơ gan và ung thư gan.
Nếu uống rượu, bia nhiều và trong thời gian dài có thể sẽ dẫn đến viêm nhiễm mạn tính cho gan. Nếu kéo dài, sẽ hình thành các mô sẹo và xơ gan.
Ngoài ra các thói quen sinh hoạt bị đảo lộn, không vận động, thể dục thể thao, làm việc như những ngày bình thường. Thêm việc thức khuya chính là một trong những nguyên nhân khiến gan dễ bị tổn thương. Bởi vì gan làm việc lọc thải các chất độc ra khỏi cơ thể vào ban đêm khi cơ thể có giấc ngủ sâu và ngủ đủ. Nếu thường xuyên thức khuya và không đảm bảo được chất lượng của giấc ngủ thì sẽ rơi vào tình trạng căng thẳng oxy hóa cho gan; kéo theo chu kì thải độc cho gan và cơ thể sẽ bị phá vỡ, lượng chất thải độc không được loại bỏ khỏi gan và làm hại gan.
Trên thực tế các món ăn ngày Tết thường có hàm lượng chất béo, đạm cao, đặc biệt là hàm lượng đạm động vật. Ngoài ra, một lượng đồ ngọt như mứt, bánh kẹo, quả sấy... cũng được dùng nhiều trong tết. Do vậy, ăn uống trong những ngày tết không chỉ khiến gan mà kể cả hệ thống tiêu hoá cũng rất dễ bị quá tải.
Nếu uống rượu, bia nhiều và trong thời gian dài có thể sẽ dẫn đến viêm nhiễm mạn tính cho gan.
2. Làm gì để bảo vệ gan dịp Tết?
Để bảo vệ gan ngày lễ, Tết dù vui hoặc không thể từ chối thì cũng không nên quá chén chỉ nên uống một lượng rất ít rượu, bia. Có thể thay bằng rượu vang, nhất là loại làm từ nho, trong bữa ăn rất tốt vì sẽ kích thích tiêu hóa. Hầu hết những người mắc ung thư gan đều sử dụng rượu, bia, thậm chí là lạm dụng. Mặc dù không phải ai sử dụng rượu, bia cũng sẽ mắc bệnh nhưng phần lớn những người bị ung thư gan đều sử dụng chúng khá thường xuyên. Càng uống nhiều, gan càng làm việc nhiều, càng tăng nguy cơ ung thư gan, xơ gan sau này.
Theo khuyến cáo, nam giới không nên uống quá hai đơn vị cồn, nữ giới không quá một đơn vị cồn mỗi ngày và uống dưới 5 ngày/tuần. Một đơn vị cồn có thể hiểu tương đương 10 gam cồn nguyên chất, khoảng 3/4 lon bia 330ml (5%), một ly rượu vang 100 ml (13,5%) hay một chén rượu mạnh 30 ml (40%).
Nếu nếu kh uống rượu bia, nên tránh uống cà phê, trà hay các sản phẩm có chất cafein vì chất cafein có thể làm cho tình trạng mất nước thêm trầm trọng, ảnh hưởng xấu đến gan. Trước và sau khi uống rượu bia để làm loãng độ cồn và giữ cho cơ thể không bị mất nước, tránh kéo theo các hệ lụy nhức đầu và mệt mỏi.
Hoa atiso giúp mát gan, giải độc
Hạn chế những đồ ăn chiên rán, đồ nướng, ăn nhiều thịt, cá, tôm sẽ khiến cho gan phải làm việc quá tải để chuyển hóa. Ăn nhiều những loại thức ăn trên khiến cơ thể sẽ không thể chuyển hóa hết, gây ra tình trạng gan nhiễm mỡ, gây hại cho gan.
Hằng ngày nên ăn thực phẩm tươi, đảm bảo hợp vệ sinh, an toàn vệ sinh thực phẩm, hạn chế ăn các đồ xào rán, chất béo, nên tích cực bổ sung thêm trái cây và rau củ, đặc biệt là những loại có lá màu xanh đậm vì chúng giúp mát gan. Có thể sử dụng thảo dược như: atiso, diệp hạ châu, nhân trần nam, kim tiền thảo, khổ qua,… là thảo dược có tác dụng kích thích gan tiết mật giúp hệ tiêu hóa hoạt động tốt, giúp mát gan, giải độc tiện lợi dễ dùng. Tuy nhiên không phải người nào cũng đều dùng được, nên trước khi dùng nên tham khảo ý kiến của bác sĩ để dùng đúng liều lượng cho phù hợp với cơ địa.
Để nâng cao sức khoẻ, nên tập thể dục hàng ngày với môn thể thao tùy thích: đi bộ, đi xe đạp, chơi cầu lông.
Một điểm nữa là cần duy trì chế độ tập luyện, nếu chế độ ăn uống dồn dập, hết bữa tiệc này qua bữa tiệc khác nhưng không tập luyện sẽ tăng cân, dự trữ mỡ. Chú ý uống đủ nước hàng ngày, cần uống ít nhất từ 1,5-2 lít/ngày để cản trở sự hấp thụ chất béo.
Khi có cảm giác chán ăn, chướng bụng, vàng da, củng mạc mắt vàng, hay nặng hơn là thấy mệt mỏi, buồn nôn, sụt cân, đau tức hạ sườn phải, bạn nên tìm đến các cơ sở y tế để được khám và tư vấn.
18/09/2023
