Đường nhân tạo có lẽ là sự thay thế tốt cho đường để giảm lượng calo, nhưng nghiên cứu cho thấy nó có mối liên hệ với nguy cơ mắc bệnh tim mạch, bao gồm cả đột quỵ.
Chất tạo ngọt nhân tạo có thể liên quan đến sự phát triển bệnh tiểu đường loại 2 và tăng cân. Ảnh: SharonPruitt.
Nghiên cứu do Viện Nghiên cứu Y tế và Sức khỏe Quốc gia Pháp thực hiện và được công bố trên chuyên san BMJ. Đây không phải là nghiên cứu đầu tiên cho thấy mối liên hệ giữa chất tạo ngọt nhân tạo (đường không calo) và nguy cơ mắc bệnh tim. Tuy nhiên, nó là nghiên cứu lớn nhất cho đến nay với dữ liệu từ hơn 100.000 người tham gia.
Để giảm cân hoặc muốn kiểm soát lượng đường trong máu, nhiều người cố gắng cắt giảm đường khỏi khẩu phần ăn và có lẽ chuyển sang sử dụng chất tạo ngọt nhân tạo.
Theo Medical News Today, chất tạo ngọt nhân tạo đã có hơn 100 năm như saccharin, được phát hiện lần đầu tiên vào năm 1879 và có thể tìm thấy trong chất thay thế đường Sweet’N Low. Kể từ đó, các nhà nghiên cứu phát hiện ra nhiều chất làm ngọt nhân tạo khác bao gồm sucralose, aspartame, stevia và xylitol.
Cộng đồng gần như luôn có tranh cãi xung quanh chất làm ngọt nhân tạo. Trường Y tế Công cộng Harvard lưu ý các mối quan tâm đến chất này bao gồm sự phát triển bệnh tiểu đường loại 2, tăng cân nhưng bằng chứng rất đa dạng và không thể kết luận.
Bất chấp những lo ngại đó, Cơ quan Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Mỹ xem các chất làm ngọt đã được phê duyệt nói chung là an toàn để sử dụng, miễn là mọi người không vượt quá lượng tiêu thụ hàng ngày có thể chấp nhận được cho mỗi loại.
Ví dụ, với sucralose (được tìm thấy trong Splenda), một người nặng khoảng 60 kg có thể tiêu thụ 23 gói trước khi vượt quá giới hạn khuyến nghị.
Nghiên cứu bắt đầu vào năm 2009 với sự ra đời của nghiên cứu NutriNet-Santé. Những người muốn tham gia "nghiên cứu dinh dưỡng lớn nhất thế giới" có thể đăng ký trực tuyến.
Hơn 170.000 người đã đăng ký tham gia và các nhà nghiên cứu đã thu hẹp lĩnh vực của họ xuống còn 103.388. Người tham gia được chọn bao gồm người từ 18 tuổi trở lên, cũng như người điền vào bảng câu hỏi liên quan đến "chế độ ăn uống, sức khỏe, dữ liệu nhân trắc học, lối sống và dữ liệu xã hội học, và hoạt động thể chất”.
Độ tuổi trung bình của người tham gia được bao gồm là 42 tuổi, và phần lớn người tham gia là nữ (79,8%).
Trong suốt những năm sau đó, các nhà nghiên cứu định kỳ thu thập thông tin từ người tham gia như tất cả thực phẩm và đồ uống họ tiêu thụ trong khoảng thời gian 24 giờ. Để đảm bảo chính xác những gì người tham gia viết trong nhật ký thực phẩm, các nhà nghiên cứu yêu cầu họ gửi ảnh.
Ngoài ra, người tham gia cũng báo cáo mức tiêu thụ chất tạo ngọt nhân tạo. Các nhà nghiên cứu muốn biết số lượng và nhãn hiệu chất tạo ngọt họ dùng.
Người tham gia được chia làm 3 nhóm: nhóm không tiêu thụ, nhóm tiêu thụ thấp hơn (lượng chất tạo ngọt nhân tạo thấp hơn mức trung bình) và người tiêu thụ cao hơn (lượng chất ngọt nhân tạo cao hơn mức trung bình). Khoảng 37% số người tham gia báo cáo sử dụng chất làm ngọt nhân tạo.
Những người tham gia tiêu thụ trung bình 42,46 mg /ngày. Họ đã tiêu thụ các loại chất làm ngọt nhân tạo sau: aspartame, acesulfame kali, sucralose, cyclamates, saccharin, thaumatin, neohesperidine dihydrochalcone, glycoside steviol, muối từ aspartame-acesulfame kali.
Các nhà nghiên cứu cũng thu thập thông tin sức khỏe khác từ người tham gia trong suốt thời gian nghiên cứu, bao gồm thông tin từ “bất kỳ tình hình sức khỏe mới nào, điều trị y tế và khám nghiệm”. Ngoài ra, người tham gia cung cấp tài liệu về bất kỳ báo cáo nào của bệnh tim mạch.
Chất tạo ngọt không calo khá phổ biến với những người có nhu cầu giảm cân hoặc người muốn kiểm soát lượng đường trong máu. Ảnh: AlinaRosanova.
Vào cuối nghiên cứu, các nhà nghiên cứu đã so sánh số lượng biến cố tim mạch mà người tiêu thụ chất tạo ngọt nhân tạo và người không tiêu thụ phải trải qua. Họ phát hiện ra người tiêu thụ nhiều chất làm ngọt nhân tạo có nguy cơ mắc bệnh tim mạch cao hơn so với người không tiêu thụ.
Những người tham gia ghi nhận 1.502 biến cố tim mạch trong thời gian theo dõi, bao gồm 730 biến cố bệnh tim mạch vành và 777 biến cố bệnh mạch máu não.
Người tiêu thụ chất làm ngọt nhân tạo cao trải qua 346 biến cố trên 100.000 người/ năm và những người không tiêu dùng đã trải qua 314 biến cố trên 100.000 người/ năm.
3 chất làm ngọt đặc biệt có vấn đề
Tác giả nghiên cứu viết: “Kết quả của chúng tôi chỉ ra những chất phụ gia thực phẩm, được tiêu thụ hàng ngày bởi hàng triệu người và có mặt trong hàng nghìn loại thực phẩm và đồ uống, không nên được coi là một chất thay thế lành mạnh và an toàn cho đường. Kết quả này cũng tán thành với quan điểm hiện tại của một số cơ quan y tế”.
Các tác giả lưu ý họ không tin việc sử dụng thường xuyên chất làm ngọt nhân tạo cũng có vấn đề như việc sử dụng hàng ngày. “Tiêu thụ chất làm ngọt nhân tạo không thường xuyên không có khả năng tác động mạnh đến nguy cơ mắc bệnh tim mạch. Vì vậy ngay cả khi có thể bỏ qua một số lần tiêu thụ, nó có thể sẽ có tác động thấp đến kết quả nghiên cứu”.
Ngoài ra, các tác giả lưu ý rằng 3 chất làm ngọt nhân tạo nói riêng có liên quan đến rủi ro cao hơn.
Theo các tác giả, tiêu thụ aspirin có liên quan đến tăng nguy cơ tai biến mạch máu não. Trong khi đó dùng acesulfame kali và sucralose có liên quan đến tăng nguy cơ bệnh mạch vành.
Nói với MNT về nghiên cứu, tiến sĩ Jeff Gladd, bác sĩ y học tích hợp và Giám đốc y tế tại Fullscript, nền tảng cung cấp dịch vụ chăm sóc cho y học tích hợp, lưu ý mặc dù chất làm ngọt nhân tạo sẽ không gây ra các vấn đề sức khỏe, việc sử dụng chúng thường xuyên có thể gây ra một số vấn đề.
“Các chất làm ngọt nhân tạo không chứa calo như aspartame, saccharin và sucralose thường được thêm vào nhiều thực phẩm chế biến “ăn kiêng” và “không đường” như bánh ngọt, bánh pudding, kẹo, nước ngọt,...”, tiến sĩ Gladd nói.
Tiến sĩ Vicken Zeitjian, bác sĩ tim mạch tại Trung tâm Khoa học Y tế Đại học Texas tại San Antonio, Texas, cho biết trên MNT: “Mối liên hệ giữa chất tạo ngọt nhân tạo và bệnh mạch vành hay đột quỵ không có gì đáng ngạc nhiên vì thực tế chất làm ngọt nhân tạo có liên quan đến bệnh tiểu đường, tăng huyết áp, tăng lipid máu, tăng triglyceride và béo phì”.
Tiến sĩ Zeitjian lưu ý nghiên cứu có thể không thể áp dụng cho tất cả các đối tượng nhưng nó cho chúng ta cái nhìn sâu sắc về chất làm ngọt nhân tạo có thể liên quan đến bệnh tim mạch vành và bệnh mạch máu não.
18/09/2023
