New Zealand cấm bán thuốc lá cho người sinh sau năm 2008
19:45 15/12/2022
New Zealand vừa thông qua luật cấm bán thuốc lá vĩnh viễn cho người sinh sau năm 2008, nhằm ngăn chặn thế hệ tương lai hút thuốc.
Luật mới được ban hành ngày 13/12, có hiệu lực vào năm sau. Theo quy định này, độ tuổi hút thuốc ở New Zealand (hiện là 18) sẽ được nâng lên hàng năm. Kể từ 2023, người dưới 15 tuổi sẽ bị cấm mua thuốc lá vĩnh viễn.
Cuối năm tới, nước này sẽ thu hồi giấy phép của 90% trong số 6.000 nhà bán lẻ thuốc lá. Người vi phạm có thể bị phạt tới 95.000 USD (2,3 tỷ đồng). Quy định mới cũng yêu cầu giảm lượng nicotin trong thuốc lá truyền thống và các sản phẩm thuốc lá điện tử, khiến chúng ít gây nghiện hơn.
Luật mới là kết quả các chiến dịch y tế công cộng kéo dài hơn một thập kỷ. Năm 2011, New Zealand lần đầu công bố kế hoạch giảm mức độ hút thuốc xuống dưới 5% dân số vào năm 2025. Mục tiêu mở rộng cho tất cả các nhóm dân tộc, gồm cả người Maori bản địa và công dân các đảo Thái Bình Dương. Trong những năm qua, giá thuốc lá đã tăng lên mức cao nhất trên thế giới. Một bao thuốc tại nước này có giá khoảng 20 USD.
Với biện pháp đó, mức độ tiêu thụ thuốc lá đã giảm tổng thể. Tỷ lệ hút thuốc ở người lớn giảm một nửa trong 10 năm qua. Trong năm 2022, chỉ 8% dân số New Zealand hút thuốc mỗi ngày, theo thống kê của chính phủ.
"Luật giúp đẩy nhanh tiến độ hướng tới một tương lai không khói thuốc. Hàng nghìn người sẽ sống lâu hơn, khỏe mạnh hơn", Ayesha Verrall, Bộ trưởng Nghiên cứu, Khoa học và Đổi mới New Zealand, nhận định.
Dù vậy, luật mới vấp phải chỉ trích của các nhà lập pháp cánh hữu. Họ cho rằng lệnh cấm sẽ thúc đẩy thị trường chợ đen và ảnh hưởng đến sinh kế của các chủ cửa hàng tiện lợi bán thuốc lá.
Chính phủ trước đó cũng thừa nhận quy định nghiêm ngặt có lợi ích về sức khỏe, song sẽ góp phần làm gia tăng hoạt động buôn lậu của các băng nhóm tội phạm có tổ chức. Theo các chuyên gia, giải pháp là siết chặt hoạt động nhập khẩu.
New Zealand không phải là quốc gia đầu tiên ban hành luật lệ nhằm giảm thiểu việc hút thuốc. Năm 2004, Ireland bắt đầu cấm hút thuốc lá ở các không gian trong nhà như quán rượu, nơi công cộng và trên phương tiện giao thông. Tiếp đến, hàng chục nước như Brazil, Na Uy và Uganda đưa ra luật tương tự. Bhutan đã cấm hoàn toàn việc bán thuốc lá vào năm 2005, nhưng đảo ngược quy định vào năm 2020 khi giới chức lo ngại hoạt động buôn lậu sẽ thúc đẩy sự lây lan của Covid-19.
Hôm 23/11, Bộ Y tế Việt Nam cũng đề nghị cấm bán thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng vì có hại đến sức khỏe, nguy cơ cao tiềm ẩn và phát sinh các tệ nạn xã hội. Bà Trần Thị Trang, Phó Vụ trưởng Pháp chế, Bộ Y tế, cho biết hai loại sản phẩm này làm tăng tỷ lệ sử dụng thuốc lá, đặc biệt là ở trẻ em, thanh thiếu niên. Theo Bộ Y tế, quy định cấm phù hợp với xu hướng thế giới và khuyến cáo của Tổ chức Y tế thế giới (WHO), trước bối cảnh các sản phẩm thuốc lá mới có nguy cơ cao tiềm ẩn và phát sinh các tệ nạn xã hội.